179.DOĞUM GÜNÜNDE NAMIK KEMAL …

(21.12.1840 – 2.12.1888)
İbrahim BİRELMA
Mustafa Asım Bey’le, Fatma Zehra Hanım’ın oğlu olarak 21 Aralık 1840’ta Tekirdağ’da doğan çocuğa dedesi “Mehmet Kemal” adını verdi.
-Mehmet Kemal, 17 yaşındayken İstanbul’da Tercüme Bürosuna girdi.O dönemde “Ercümeni Şura” adıyla bilinen şairler topluluğuna katıldı. Bu gruptan Eşref Paşa, Kemal’e yazıcı,katip anlamına gelen “Namık” mahlasını(takma isim) verdi.
-Mutlakiyetin sınırlandırılması, anayasaya uygun yönetim düzeni, yabancı baskısına karşı mücadele etmek amacıyla ilk gizli Türk Derneği “Yeni Osmanlılar Cemiyeti” 1865’te Belgrad Ormanı’nda kuruldu. Cemiyetin ilk toplantısına Şinasi, Namık Kemal, Ziya (Paşa), Ayetullah Bey, Süleyman Paşa, Mehmet Bey, Nuri Bey,Kayazade Reşat Bey katılmıştı.
-Namık Kemal, şiirlerinde en çok üzerinde durduğu kavramlar, “ Vatan” ve “hürriyet”tir.
-“Vatan” sözcüğünü, uğruna ölünecek kadar çok sevilen yer anlamında edebiyatımızda ilk kez kullanan şairdir.
-Bunun içindir ki “Vatan ve özgürlük şairi” olarak anılmaktadır.
-Namık Kemal’in şiirlerinde özellikle vatan,hürriyet,esaret, kavga,mücadele, zulüm vb. benzer sözcüklere yer vermesi edebiyat tarihçilerinin üzerinde durdukları yönüdür. Bu kavramlar bir bakıma onun şiirinin temeli sayılır. ( Öner Yağcı,Tek Kitapta Namık Kemal, Vatan ve Özgürlük Şairi,Telgrafhane Yayınları,Birinci Basım, Nisan 2019)
-Mustafa Kemal daha öğrencilik yıllarında tanıdığı Namık Kemal’in yazıları onun gizli gizli okumak zorunda kaldığı bir isimdi. Çünkü Mustafa Kemal’in öğrencilik yılları Osmanlı Devleti’nde Genç Osmanlıların yarattığı muhalefet döneminin ortadan kalktığı II.Abdülhamid yıllarıydı. Dolayısıyla Genç Osmanlılar içinde önde gelen Namık Kemal’de Mustafa Kemal’in ve onun akranlarının gizlenerek okudukları bir yazardı. Mustafa Kemal şöyle diyordu: “ Harbiye senelerinde siyaset fikirleri başgösterdi. Sultan Hamit devri idi. Namık Kemal Bey’in kitaplarını okuyorduk. Takibat sıkıydı.Ekseriyetle ancak koğuşta, yattıktan sonra okumak imkanını buluyorduk.Bu gibi vatanperverane eserleri okuyanlara karşı tatbikat yapılması, işlerin içinde berbatlık bulunduğunu ihsas (sezdirme)ediyordu. Fakat bunun mahiyeti gözlerimizde tamamıyla tebellür (billurlaşma)etmiyordu.”
Bu durumu Atatürk’ün yakın arkadaşlarından Ali Fuat Cebesoy anılarında şöyle anlatmaktadır: “Büyük vatan şairi Namık Kemal’i, okul idaresinin aldığı bütün önlemlere rağmen yatakhanede gizli gizli okuduğumuzu nasıl unutabilirim? Mustafa Kemal’in bir gece yanıma gelerek, Kemal’in “Vatan Kasidesi”nin teksirle çoğaltılmış kopyasını: Fuat kardeşim,bunu ezberleyelim.” diye bana verirken yavaş sesle, fakat büyük bir heyecanla okuduğu “Felek her türlü esbab-ı cefasın toplasın gelsin/Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azimetten” dizelerini nasıl unutabilirim?( Alev Gözcü, Atatürk’ün Düşünce Dünyasında Namık Kemal’in Etkisi,Doğumunun 170.Yılında Uluslararası Namık Kemal Sempozyumu, 20-22 Aralık 2010, Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi ,Bildiriler. 1.Cilt,BirinciBaskı, Aralık 2010, Tekirdağ)
Atatürk’ün yakın arkadaşı Ali Fuat Cebesoy ‘a bunu ezberleyelim diye verdiği Namık Kemal’in VATAN KASİDESİ günümüz Türkçe’siyle:
-Çağın değer yargılarını sapmış görerek içtenlik ve doğruluktan/Kendi isteğimizle ve kendimize saygımızla ayrıldık devlet kapısından…
-Kendini insan bilenler usanmaz halka hizmet etmekten/İnsan olan zulüm görene kaçınmaz yardım etmekten…
-Eğer millet hor görülüyorsa şanına bir eksiklik gelmez /Yere düşmekle cevher bir şey kaybetmez değerinden…
-Vücudun mayası, yurdun toprağıdır/Acı ve sıkıntılarla yurt için toprak olursa uzaktır üzüntüden…
-Dünyada zalimin yardımcıları aşağılık kimselerdir/İnsafsız avcıyahizmet etmekten ancak köpektir zevk alan…
-Hayatın değerini şöhretin güzelliğinden üstün tutanlar/Geçici zevki bırakır, ayrılmazlar kalıcı bolluğun yanından…
-Insanlarda hayatın uzamasına bunca düşkünlük nedendir/Emaneti koruyacağı yerde niçin çıkar bekler ondan…
-Kişi dünyada herkesten kendine aşağıda görür/Ayıplanmaktankaçınır ama utanmaz kendi nefsinden…
-Akıllı ve bilinçli olanların yaptıklarından pişman olup daha çok çalışması/Ders alması, intikam almak demektir felekten…
-Başarının üstünlüğün değeri milletin gönül birliğindedir/Korumak gereğini doğurur çarpışması farklılıkların…
-iktidar sahibi bir kişinin kararlılığı, gücü, dünyaya düzen getirir/Titrer dünya dirençli kişilerin ayaklarını sağlam basmasından…
-Kader her bereketini, her iyiliğini bir süre için saklar/Sakın korkma milletteki gevşeklikten, zayıflıktan….
-Zincire vurulmuş aslana ayaklarının güçsüzlüğü zor gelmez/Bu dünyada talih utansın nasipsiz çalışanlardan…
-Işık doruklardan uzaktaysa çaresizliktendir/Doğa utansın yerde sürünen yeteneklerden…
– Biz o Osmanlılar boyunun ulusoyundanız/ Mayamız kırılmıştır tümüyle erdemin kanından…
-Biz o yüce erdemli, çalışkan ve güçlü kişileriz ki/ Dünyaya hükmeden bir devlet çıkardık bir küçük aşiretten …
-Biz o yüce yaratılışlı halkız ki yurtseverlik alanında/Bize mezarda toprak olmak daha iyidir alçaklıktan…
-Özgürlük kavgası korkulu ateş olsa ne dert/ Yiğit olan bir insan kaçar mı kavga meydanından…
-Celladın can yakan kemendi acımasız bir canavar bile olsa/Yine bin kez daha iyidir tutsaklık zincirinden…
– Felek her türlü eziyet çeşitlerini toplasın gelsin/Dönersem kahpeyim millet yolunda gitmekten…
-Bu yolda çektiğim acılar, sıkıntılar anılsın/Bunun en basit zevki bile daha iyidir vezirlikten sadrazamlıktan…
-Yurt vefasız bir alaycı sevgiliye dönmüş/Aşkına bağlı olanları ayrı bırakmıyor gurbet acılarından…
-Korkudan, yalvarma yoktur bende, görevim çıkarlarından üstündür/ Daha üstündür hükümetin kötü niyetlerinden…
-Ey kötülük, milletin yiğitleriyle mücadelen sakın/Erir senin zulmünün kılıcı yurtseverlik kanının ateşinden…
-Zulümle işkenceyle özgürlüğü ortadan kaldırmak mümkün değildir/Gücün varsa idraki kaldırmaya çalış insan soyundan…
-Gönüldeki çalışkanlık gevheri,elmas gibidir/ Ezilmez ağırlığın etkisinden, baskının şiddetinden…
-Ey özgürlüğün güzel yüzü, sen ne büyüleyiciymişsin/ Senin aşkının esiri olduk, kurtulduk derken tutsaklıktan…
-Şimdi kalbini fethedecek güç sendedir,güzelliğini gizleme/ Güzelliğin, sonsuza kadar uzak kalmasın halkın gözlerinden…
– Ey gelecek umudu sen ne can sevgiliymişsin/ Kurtaran senmişsin dünyayı bütün üzüntü ve sıkıntılardan…
-Hükmetmek çağı senindir, gücünü dünyaya göster/ Allah korusun seni her türlü belalardan…
-Zulmün köpekleri kaldı senin gezdiğin güzel topraklar/ Ey yaralı kükreyen aslan, artık uyan gaflet uykusundan…( Öner Yağcı, Namık Kemal, 2019)